Czy platforma STEP to nowa szansa dla sektora automotive?

Postęp technologiczny, zmiany klimatu i globalne wyzwania polityczne, przed którymi stoi Europa, przyczyniają się do rewizji dotychczasowej polityki w zakresie pomocy publicznej. Dlatego podejmowane są działania, które mają na celu skierowanie środków tam, gdzie europejska gospodarka najbardziej ich potrzebuje.

Jednym z przykładów jest platforma STEP (Strategic Technologies for Europe Platform)[1], która wspiera rozwój i wytwarzanie krytycznych technologii oraz wzmacnia europejski łańcuch wartości w ich zakresie. To rozwiązanie przypomina raczej instrument administracyjno-prawny, którego celem jest selekcja projektów o zasadniczym znaczeniu dla gospodarki i wsparcie ich poprzez ułatwienie dostępu do istniejących źródeł finansowania.

Fundusz Wsparcia Technologii Krytycznych

W Polsce projekty w ramach platformy STEP będą zasadniczo finansowane z programu Funduszy Europejskich dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG). Wyodrębnione z tego programu środki zagregowano w specjalnie powołanym do tego celu Funduszu Wsparcia Technologii Krytycznych. Tylko na ten rok zaplanowano przeprowadzenie w jego ramach 13 konkursów, których łączny budżet wyniesie 1,84 mld PLN. Realizacją konkursów wspierających projekty badawczo-rozwojowe zajmie się Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBiR), natomiast projektów inwestycyjnych – Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP).

Jakie inicjatywy będą mogły ubiegać się o wsparcie w ramach platformy STEP?

Projekty ubiegające się o wsparcie będą musiały koncentrować się na rozwoju i wytwarzaniu technologii krytycznych w trzech sektorach istotnych z perspektywy zielonej i cyfrowej transformacji:

• technologie cyfrowe i innowacje w ramach głębokich technologii;
• czyste i zasobooszczędne technologie;

Technologie z powyższych sektorów zostaną uznane za krytyczne, jeżeli spełnią dowolny z warunków:

• wniosą na rynek wewnętrzny innowacyjny, najnowocześniejszy i przełomowy element o znaczącym potencjale gospodarczym;
• przyczynią się do ograniczania lub zwalczania strategicznej zależności UE.

Sektor czystych i zasobooszczędnych technologii jako szansa dla sektora automotive

Za ogólnym określeniem sektorów kryją się konkretne technologie, które mają realnie zmienić przyszłość Europy. Kluczowe jest dokładne określenie, jak należy je rozumieć.

Potencjalnie branża automotive może wpisywać się w sektor czystych i zasobooszczędnych technologii. Na podstawie aktualnie dostępnych przepisów unijnych można do niego zaliczyć, m.in. technologie baterii i magazynowania energii[2]. Choć Komisja Europejska prowadzi aktualnie prace nad doprecyzowaniem tego, jakie dokładnie rozwiązania należy przez to rozumieć[3], to już dotychczasowe przepisy i opublikowane stanowiska wskazują, że będą to w szczególności baterie do pojazdów elektrycznych lub hybrydowych oraz o komponenty do ich konstrukcji (np. ogniwa baterii, moduły baterii, aktywne materiały katodowe lub anodowe)[4]. Oznacza to, że wsparciem w ramach platformy STEP będą mogły również zostać objęte podmioty z sektora automotive, z których część przechodzi obecnie gruntowną transformację.

Nabory dla sektora czystych i zasobooszczędnych technologii będą prowadzone od września, a wnioski będzie można składać (w zależności od naboru) do października lub listopada 2025.

Możliwość zwiększenia intensywności wsparcia

Dodatkowym elementem wsparcia dla projektów objętych platformą STEP jest możliwość uzyskania większego dofinansowania przy pomocy regionalnej. Znowelizowane rozporządzenie w sprawie ustalenia mapy pomocy regionalnej na lata 2022-2027 przewiduje zwiększenie jej intensywności ponad ustalone limity – odpowiednio o:

• 5% dla regionów lepiej rozwiniętych (okolice Warszawy, Dolny Śląsk i Wielkopolska – tzw. obszary „c”);
• 10% dla regionów słabiej rozwiniętych (pozostałe obszary Polski) – tzw. obszary „a”.

Zmiana polskich przepisów w tym zakresie weszła w życie 23 lipca 2025.

Pieczęć suwerenności, czyli tzw. STEP Seal

Rozporządzenie STEP przyznaje Komisji Europejskiej kompetencję do nadawania pieczęci suwerenności, czyli tzw. STEP Seal. To nic innego jak znak jakości przyznawany wybranym projektom i poświadczający ich wkład w osiąganie celów platformy STEP. W założeniu ma pomagać jego beneficjentowi przyciągnąć inwestycje publiczne i prywatne poprzez:

• zwiększenie widoczności projektu (np. poprzez udostępnienie informacji na jego temat na specjalnych rządowych i unijnych stronach internetowych);
• możliwość skumulowanego i łączonego finansowania z różnych instrumentów unijnych;
• priorytetowe traktowanie w krajowych naborach programów unijnych.

W jednym z motywów do Rozporządzenia STEP podkreśla się, że choć platforma STEP w istocie nie jest nowym programem wsparcia, a opiera się jedynie na przeprogramowaniu i wzmocnieniu istniejących już programów unijnych, to jej potencjał tkwi przede wszystkim w możliwości testowania wykonalności nowych interwencji – które mają wesprzeć suwerenność i konkurencyjność gospodarki UE. STEP powinien posłużyć za podstawę do rozważenia potencjalnych podobnych działań, takich jak Europejski Fundusz na rzecz Suwerenności. Warto zatem dać szansę platformie i obserwować, jak będzie się rozwijać.

Marta Hausmann

Radca prawny, Senior Manager w Olesiński i Wspólnicy

Marcel Baron

Associate w Olesiński i Wspólnicy

[1] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/795 z dnia 29 lutego 2024 r. w sprawie ustanowienia Platformy na rzecz Technologii Strategicznych dla Europy (STEP) oraz zmiany dyrektywy 2003/87/WE oraz rozporządzeń (UE) 2021/1058, (UE) 2021/1056, (UE) 2021/1057, (UE) nr 1303/2013, (UE) nr 223/2014, (UE) 2021/1060, (UE) 2021/523, (UE) 2021/695, (UE) 2021/697 i (UE) 2021/241 (Dz. U. UE. L. z 2024 r. poz. 795) (dalej: Rozporządzenie STEP).

[2] Art. 4 ust. 1 i Załącznik do Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1735 z dnia 13 czerwca 2024 r. w sprawie ustanowienia ram środków na rzecz wzmocnienia europejskiego ekosystemu produkcji technologii neutralnych emisyjnie i zmieniające rozporządzenie (UE) 2018/1724 (Dz. U. UE. L. z 2024 r. poz. 1735 z późn. zm.) (dalej: Rozporządzenie NZIA).

[3] Na podstawie art. 46 ust. 7 Rozporządzenia NZIA Komisja Europejska zobowiązana jest do przyjęcia aktu delegowanego zmieniającego aktualny Załącznik do Rozporządzenia NZIA w celu określenia podkategorii technologii neutralnych emisyjnie oraz wykazu konkretnych komponentów używanych na potrzeby tych technologii.

[4] 23.05.2025 r. Komisja Europejska przyjęła Rozporządzenie Delegowane zmieniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1735 w odniesieniu do określenia podkategorii technologii neutralnych emisyjnie oraz wykazu konkretnych komponentów używanych na potrzeby tych technologii – wejdzie w życie pod warunkiem braku sprzeciwu ze strony Parlamentu Europejskiego i Rady.